Mathieu Michel, staatssecretaris belast met Regie der Gebouwen: "Het terugdringen van de overbevolking in gevangenissen tegen 2030 en het verlagen van het recidivecijfer betekent ook dat gevangenissen in staat moeten worden gesteld om passende en adequate huisvesting te bieden: alles is met elkaar verbonden. Dit project, dat al onder vorige wetgevende machten werd opgestart, is een van de vele die ik samen met de Regie der Gebouwen heb gesteund zodat ze daadwerkelijk het daglicht kunnen zien. Het is essentieel om waardige en respectvolle werkomstandigheden te kunnen bieden, zodat ons gevangenispersoneel zich veilig en geborgen kan voelen om hun werk goed te kunnen doen. Daarnaast maakt een nieuw gebouw het ook mogelijk om veel humanere detentieomstandigheden aan te bieden door te voldoen aan de vandaag vereiste conformiteitscriteria. De huidige gevangenis in Antwerpen dateert uit 1855, dus de bouw van een gloednieuwe gevangenis ter vervanging van de oude zal ook ons energieverbruik verminderen."

Context van het project

De nieuwe gevangenis wordt gerealiseerd in uitvoering van het Masterplan “Detentie en internering in humane omstandigheden”, een actieplan om de overbevolking in de Belgische gevangenissen tegen te gaan en de leef- en werkomstandigheden te verbeteren. De eerste versie van het Masterplan werd in 2008 goedgekeurd door de federale ministerraad en het werd de voorbije jaren meermaals geactualiseerd. Het nieuwe complex zal de huidige gevangenis in de Begijnenstraat in Antwerpen vervangen en zal aangepast zijn aan een hedendaags detentiebeleid.

De realisatie ervan gebeurt via een DBFM-procedure, waarbij DBFM staat voor Design, Build, Finance en Maintain. Dit is een publiek-private samenwerking waarbij de Regie der Gebouwen als opdrachtgever beroep doet op een privépartner die instaat voor het ontwerp, de bouw, de financiering en gedurende 25 jaar voor het onderhoud van de gevangenis.

Het aangestelde consortium voor dit project is Hortus Conclusus. De Federale Overheidsdienst Justitie zal het gevangeniscomplex in gebruik nemen.

Start van de bouwwerken

De bouw van de nieuwe gevangenis start midden november 2023 met een voorziene oplevering ten vroegste in 2026. Dit arresthuis zal gebouwd worden naast het bedrijventerrein Blue Gate Antwerp en zal plaats bieden aan 440 gedetineerden, opgesplitst in: één entiteit voor 330 mannen, één entiteit voor 66 vrouwen en één entiteit met een medisch centrum en een afdeling zorgbehoevenden voor 44 personen.

De ecologische ambities van dit project zijn hoog en dat vertaalt zich in concrete acties, zoals onder andere: een functionele en compacte bouw, de aanwezigheid van groenzones en maximaal gebruik van daglicht. Ook wordt de gevangenis aangesloten op het warmtenet van de site van Blue Gate, waardoor ze gebruik kan maken van de restwarmte van andere gebruikers.

Technische fiche

Bouwheer: Regie der Gebouwen
Eindgebruiker: Federale Overheidsdienst (FOD) Justitie
DBFM-consortium: Hortus Conclusus, bestaande uit Jan De Nul NV en EEG NV, in samenwerking met Ingenium, Hootsmans architectenbureau BV, Bureau Bas Smets, ARCH & TECO Architecture and Planning CVBA, Envisan NV en Facilicom Facility Solutions
Consultancy (juridische en financiële bijstand): consortium STIBBE – REBEL – ORIENTES – ELD
Duur van de werken: 2023 tot 2026
Oppervlakte site: 7 ha
Oppervlakte gevangenis (bruto): ca. 40.500 m²
Capaciteit: 440 plaatsen
Termijn terbeschikkingstelling: 25 jaar (daarna neemt de federale staat kosteloos de gevangenis over)
Bouwkost: 195,5 miljoen euro, exclusief btw
Jaarlijkse beschikbaarheidsvergoeding: 23,1 miljoen euro, inclusief btw (prijspeil 2023)

Meer informatie

Raadpleeg de projectpagina over de nieuwe gevangenis van Antwerpen